Wśród współczesnych adaptacji literackich Chłopi w reżyserii Doroty Kobieli (DK Welchman) i Hugh Welchmana, którzy zadebiutowali tym dziełem 13 października 2023 roku, wyróżniają się jako prawdziwy klejnot polskiego kina. Ten 116-minutowy animowany dramat historyczny, oparty na noblowskiej powieści Władysława Reymonta, przenosi widzów w świat polskiej wsi końca XIX wieku. Na tle zmieniających się pór roku i sezonowych prac polowych rozgrywają się losy rodziny Borynów oraz enigmatycznej Jagny – młodej kobiety, której tragiczna historia staje się sercem opowieści. Film, zrealizowany w unikalnej technice animacji malarskiej, nie tylko oddaje hołd literackiemu pierwowzorowi, ale i proponuje uniwersalną refleksję nad miłością, wolnością i presją społeczną. Czy Chłopi to dzieło warte Oscara, jak głosiły nagłówki w 2023 roku? Jako wybitny recenzent filmowy, zabieram Was w podróż przez ten malarski poemat, który zachwyca, porusza i zmusza do myślenia.
Spis Treści
Dorota Kobiela i Hugh Welchman – mistrzowie animacji malarskiej
Po sukcesie Twojego Vincenta, który zrewolucjonizował podejście do animacji, duet Kobiela-Welchman powraca z jeszcze większym rozmachem. Chłopi to owoc pięciu lat pracy ponad stu artystów, którzy ręcznie malowali każdy kadr, inspirując się polskimi malarzami XIX wieku – Chełmońskim, Fałatem czy Ślewińskim. Reżyserzy nie tylko adaptują Reymonta, ale reinterpretują go, kładąc nacisk na Jagnę (Kamila Urzędowska) jako symbol buntu i ofiary patriarchalnej wspólnoty. Ich wizja to nie nostalgiczne spojrzenie na wieś, lecz dynamiczna opowieść o ludzkich namiętnościach, wpisana w cykl natury. To kino, które łączy tradycję z nowoczesnością, a polską specyfikę z uniwersalnym przekazem – idealne połączenie dla widzów szukających głębi i wizualnego piękna.
Fabuła – tragiczna miłość w cieniu wiejskich zasad
Chłopi to historia rozciągnięta na cztery pory roku, z których każda odsłania kolejny akt dramatu rodziny Borynów i Jagny Paczesiówny. Jesienią poznajemy młodą, piękną Jagnę, artystyczną duszę zakochaną w Antku Borynie (Robert Gulaczyk), synu najbogatszego gospodarza we wsi, Macieja (Mirosław Baka). Antek, choć żonaty z Hanką (Sonia Mietielica), nie potrafi oprzeć się Jagnie. Gdy Maciej, wdowiec, decyduje się poślubić dziewczynę, oferując jej ziemię, w rodzinie wybucha konflikt. Zima przynosi eskalację napięć – Jagna, mimo małżeństwa, kontynuuje romans z Antkiem, a Maciej walczy o las z ziemianami, co kończy się jego ranami. Wiosna to czas izolacji Jagny, oskarżanej o nieszczęścia wsi, a lato – brutalny samosąd, który wypędza ją z Lipiec. Ta tragiczna miłość, osadzona w mikroświecie wiejskiej wspólnoty, ukazuje, jak bezwzględne reguły społeczne miażdżą jednostkę próbującą żyć po swojemu.
Wizualna poezja – animacja, która ożywia Reymonta
Technika animacji malarskiej w Chłopach to nie tylko chwyt marketingowy – to serce filmu. Każdy z 116 minut pulsuje życiem dzięki ręcznie malowanym kadrom, które oddają rytm natury i emocje bohaterów. Pola skąpane w jesiennym złocie, zimowe zamiecie, wiosenne przebudzenie i letnie upały tworzą tło, które jest niemal namacalne. Inspiracje malarstwem Chełmońskiego widać w pejzażach, a Ślewińskiego – w portretach Jagny. Muzyka Łukasza „L.U.C.” Rostkowskiego, nagrodzona Orłem, splata folklor z nowoczesnością, dodając filmowi emocjonalnej głębi. To wizualna i dźwiękowa uczta, która przenosi widza w inną epokę, jednocześnie czyniąc historię Jagny aktualną – bo kto z nas nie zna presji społecznych ram?
Jagna i Borynowie – bohaterowie na rozdrożu
Jagna w interpretacji Welchmanów to nie femme fatale z powieści Reymonta, lecz młoda kobieta uwięziona wbrew swej woli. Kamila Urzędowska nadaje jej delikatność i siłę, czyniąc z niej symbol walki o wolność. Maciej Boryna (Mirosław Baka) to patriarcha rozdarty między dumą a miłością – jego śmierć w polu to scena pełna tragizmu i symboliki. Antek (Robert Gulaczyk) balansuje między namiętnością a obowiązkiem, a Hanka (Sonia Mietielica) ewoluuje z cichej żony w filar rodziny – jej kreacja to cichy triumf filmu. Wiejska społeczność, z jej hipokryzją i brutalnością, staje się niemal osobnym bohaterem – bezimiennym, ale wszechmocnym. To galeria postaci, które zapadają w pamięć, odzwierciedlając uniwersalne ludzkie dylematy.
Tematyka – miłość, wolność i społeczne kajdany
Chłopi to nie tylko historia tragicznej miłości Jagny i Antka – to opowieść o życiu w małej społeczności, gdzie każdy krok poza normę spotyka się z odrzuceniem. Film porusza współczesne tematy: patriarchat, presję społeczną, podwójne standardy wobec kobiet i mężczyzn. Jagna, karana za swoją seksualność, kontrastuje z Antkiem, który unika podobnego potępienia. Wiejska wspólnota, z jej rytuałami i plotkami, przypomina dzisiejsze zamknięte grupy – czy to w małych miasteczkach, czy na internetowych forach. Welchmanowie nie moralizują, lecz zapraszają do refleksji: jak bardzo zmieniliśmy się od XIX wieku? To pytanie, które zostaje z widzem długo po seansie.
Odbiór i kontrowersje – Oscar czy kicz?
Chłopi zdobyli Nagrodę Publiczności w Gdyni i byli polskim kandydatem do Oscara, ale nie obyło się bez krytyki. Jedni chwalą film za wizualną maestrię i emocjonalną siłę – na X pisano: „Malarska magia, która ożywia Reymonta!”. Inni, jak Agnieszka Graff z OKO.press, zarzucają uproszczenie Jagny do roli ofiary, pomijając jej sprawczość z powieści. Maciej Kryński z „Krytyki Politycznej” nazwał film „kiczem dla klasy średniej”. Dla mnie to dzieło odważne – nie boi się reinterpretacji klasyki, stawiając na emocje i wizję artystyczną. Nie jest to wierna adaptacja, lecz nowa opowieść, która oddycha własnym rytmem – i w tym tkwi jej siła.
Dlaczego warto zobaczyć Chłopów?
Chłopi to film, który zachwyca oko, porusza serce i skłania do myślenia. 116 minut to podróż przez piękno i brutalność ludzkiego losu, opowiedziana z pasją i artyzmem. Premiera w 2023 roku była wydarzeniem, a w 2025 roku, dostępny na platformach VOD jak Max, wciąż przyciąga widzów szukających kina z duszą. Jeśli kochacie polskie kino, historie o tragicznej miłości czy refleksje nad życiem w społeczności, ten film jest dla Was. To nie tylko adaptacja Reymonta – to malarska epopeja, która udowadnia, że sztuka może być jednocześnie piękna i aktualna. Nie przegapcie tej wiejskiej symfonii – Chłopi to dzieło, które zasługuje na Waszą uwagę.
